جراحی شقاق یکی از روش‌های درمانی مؤثر برای شقاق مقعدی است که معمولاً در مراحل پیشرفته یا زمانی که علائمی مانند درد شدید، خونریزی مداوم و عدم بهبود با درمان‌های غیرجراحی مشاهده می‌شود، تجویز می‌گردد. جراحی فیشر به‌عنوان یکی از تکنیک‌های رایج در این حوزه شناخته می‌شود که با برش کنترل‌شده عضله اسفنکتر داخلی، فشار را کاهش داده و به بهبود شقاق کمک می‌کند. عمل شقاق اغلب برای بیمارانی توصیه می‌شود که بیش از ۶ هفته از علائم مزمن رنج می‌برند و طبق آمار، حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد از این بیماران پس از جراحی بهبود کامل می‌یابند.
عمل فیشر همچنین به دلیل دقت بالا و کاهش احتمال عود بیماری، که در مطالعات معتبر به کمتر از ۵ درصد گزارش شده، مورد توجه قرار گرفته است. در نهایت، جراحی شقاق با هدف تسکین درد و جلوگیری از عوارض طولانی‌مدت مانند عفونت یا فیستول، گزینه‌ای مطمئن و کارآمد محسوب می‌شود.
انواع جراحی شقاق و نحوه انجام آنها
درمان شقاق مقعد، به ویژه شقاق مزمن، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد. زمانی که روش های غیرجراحی مانند تغییر رژیم غذایی، استفاده از پماد، ملین ها و داروهای موضعی مؤثر نباشند، جراحی توصیه می شود. چندین نوع جراحی برای شقاق مقعدی وجود دارد که در ادامه به توضیح آنها خواهیم پرداخت.
روش اسفنکتروتومی
این عمل جراحی، رایج ترین راه برای درمان شقاق مزمن مقعد است. این روش شامل یک برش کوچک در عضله اسفنکتر داخلی مقعد جهت کاهش اسپاسم و فشار است. در نتیجه به بهبود شقاق کمک می کند. جراح معمولا برش کوچکی را بر روی قسمت داخلی یا جانبی اسفنکتر مقعد ایجاد می‌کند. نوع و محل برش بسته به روشی که برای هر بیمار مؤثرتر تشخیص داده می شود، متفاوت است. اسفنکتروتومی جانبی معمولا تحت بیهوشی موضعی یا عمومی انجام می شود و به دلیل موفقیت بالای آن در بهبود شقاق شناخته شده است.
اسفنکتروتومی جانبی به دلیل سابقه محکم و میزان موفقیت 95%، عموماً بهترین روش برای جراحی شقاق مقعدی در نظر گرفته می شود.
فلپ پیشرفته مقعدی
این تکنیک شامل برداشتن بافت سالم از قسمت دیگری از رکتوم یا کانال مقعدی و استفاده از آن برای کمک به بهبودی شقاق مقعدی است. به طور کلی هدف از این روش ایجاد یک فلپ از بافت سالم و عروقی راست روده یا پوست اطراف مقعد است. جراح با دقت یک فلپ را برش می دهد و اطمینان حاصل می‌کند که بافت سالمی دارد و آن را برای پوشاندن شقاق استفاده می کند. هدف از این روش حفظ عضله اسفنکتر و جلوگیری از بی اختیاری بعد از عمل است. این روش معمولا تحت بیهوشی عمومی انجام می شود و ممکن است نیاز به بستری کوتاه مدت در بیمارستان داشته باشد. زمانی عمل فلپ کاربرد دارد که، بافت اطراف شقاق به اندازه کافی سالم نباشد و پزشک با بررسی و معاینه به این نتیجه برسد که با سایر روش های درمان، فیشر بهبود نمی یابد.
جراحی شقاق با لیزر
در این روش از لیزر برای هدف قرار دادن و حذف دقیق شقاق استفاده می کند و در مقایسه با جراحی سنتی باعث بهبود سریع تر با درد کمتر می شود. لیزر رگ های خونی را در حین برش می بندد و خونریزی و خطر عفونت را کاهش می دهد. در نهایت توجه به این نکته مهم است که اگر چه این جراحی ها مؤثر هستند؛ اما خطرات و فرآیند های بهبودی خاص خود را دارند. انتخاب جراحی به هر مورد بستگی دارد و باید به طور کامل با جراح صحبت شود.
عوارض جراحی شقاق
عوارض جراحی شقاق (فیشر مقعدی) معمولاً به ندرت رخ می‌دهد، اما مانند هر عمل جراحی دیگری، ممکن است با برخی خطرات همراه باشد. این عوارض به عوامل مختلفی مثل مهارت جراح، وضعیت سلامت بیمار و رعایت مراقبت‌های پس از عمل بستگی دارد. در ادامه برخی از شایع‌ترین عوارض احتمالی را بررسی می‌کنیم:
- درد موقت: پس از جراحی، احساس درد یا ناراحتی در ناحیه مقعد طبیعی است که معمولاً با داروهای مسکن کنترل می‌شود.
- خونریزی: خونریزی خفیف ممکن است رخ دهد، اما در موارد نادر نیاز به مداخله پزشکی دارد.
- عفونت: اگر مراقبت‌های بهداشتی رعایت نشود، احتمال عفونت در محل جراحی وجود دارد.
- بی‌اختیاری مدفوع: در موارد بسیار نادر، آسیب به عضلات اسفنکتر مقعد می‌تواند منجر به مشکل در کنترل مدفوع شود.
با این حال، با انتخاب جراح مجرب و رعایت دقیق دستورات پس از عمل، این عوارض به حداقل می‌رسند و اکثر بیماران بهبودی کامل را تجربه می‌کنند.
دوره نقاهت و مراقبت های بعد از عمل فیشر
بهبودی پس از جراحی شقاق مقعد، مانند اسفنکتروتومی داخلی جانبی، نیاز به مراقبت های دقیق بعد از عمل برای اطمینان از بهبودی موثر و به حداقل رساندن ناراحتی دارد. دوره نقاهت می تواند متفاوت باشد، اما به طور معمول، بیماران می توانند در عرض چند هفته به فعالیت های عادی بازگردند. در ادامه به مهم ترین نکات و مراقبت های بعد از عمل شقاق یا فیشر می پردازیم:
- مدیریت درد؛ ممکن است پس از جراحی کمی درد و ناراحتی را تجربه کنید. درد را می توان با داروهای مسکن تجویز شده توسط پزشک کنترل کرد.
- مراقبت از زخم؛ ناحیه جراحی را تمیز و خشک نگه دارید. جراح شما ممکن است دستورالعمل های خاصی را در مورد نحوه تمیز کردن ناحیه ارائه دهد، که ممکن است شامل شستشوی ملایم با آب باشد. حتما از استفاده از صابون های خشن یا مواد شیمیایی خودداری کنید.
- یک رژیم غذایی با فیبر بالا؛ برای اطمینان از دفع مدفوع راحت توصیه می شود، که می تواند به کاهش درد در هنگام اجابت مزاج و جلوگیری از یبوست کمک کند. مقدار زیادی میوه، سبزیجات، غلات کامل و آب را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
- نرم‌کننده های مدفوع یا ملین ها، ممکن است پزشک نرم‌کننده‌های مدفوع را برای کاهش درد و جلوگیری از زور زدن، که برای روند بهبودی ضروری است، تجویز کند.
- سطح فعالیت؛ طبق توصیه جراح به تدریج سطح فعالیت خود را افزایش دهید. از بلند کردن اجسام سنگین و فعالیت های سنگین تا زمانی که پزشک توصیه کند ، خودداری کنید.
- حمام سیتز، حمام سیتز (نشستن در آب گرم) چندین بار در روز، به ویژه پس از اجابت مزاج، می تواند به تسکین درد و بهبودی کمک کند.
- از زور زدن در حین دفع مدفوع خودداری کنید؛ زور زدن در حین حرکات روده می تواند مانع از بهبودی شود. برای جلوگیری از این امر از ملین استفاده کنید و یک رژیم غذایی پر فیبر داشته باشید.
- مراقب عوارض باشید؛ از علائم عفونت مانند افزایش درد، تورم، تب یا ترشحات غیر معمول آگاه باشید. در صورت بروز و تجربه هر یک از این علائم لازم است بلافاصله با پزشک یا جراح خود تماس بگیرید.
نکات و اقدامات مهم قبل از عمل فیشر
قبل از انجام عمل جراحی برای شقاق مقعد انجام چندین قدم مهم برای اطمینان از یک روش ایمن و موثر و بهبودی بسیار مهم است.
- با جراح خود در مورد جراحی صحبت کنید. روش جراحی و آنچه را که در طول بهبودی باید انتظار داشت و از هرگونه خطر یا عوارض احتمالی آگاه شوید.
- هر گونه آزمایش پزشکی و آزمایشگاهی مورد نیاز قبل از عمل را تکمیل کنید. این آزمایشات بالینی ممکن است شامل آزمایش خون، ECGیا موارد دیگری مانند بررسی قند خون، کلسترول و تیروئید باشد که جراح شما توصیه کرده است.
- جراح خود را در مورد مصرف تمام داروها، مکمل ها و درمان های گیاهی که مصرف می کنید مطلع کنید. برخی از داروها ممکن است نیاز به قطع یا تنظیم قبل از جراحی داشته باشند، به ویژه داروهای رقیق کننده خون مانند آسپرین.
- بسته به پروتکل جراح، ممکن است از شما خواسته شود که برای پاکسازی روده ها رژیم غذایی و اقدامات خاصی را انجام دهید. این اقدامات می تواند شامل استفاده از ملین ها یا تنقیه باشد.
- آماده سازی بیمه و مدارک لازم: اطمینان حاصل کنید که تمام مدارک لازم و جزئیات بیمه قبل از روز جراحی، مرتب و کامل هستند.
جراحی شقاق، کمی سخت اما روش تضمینی برای درمان فیشر!
جراحی شقاق، هرچند ممکن است کمی سخت و چالش‌برانگیز به نظر برسد، اما به عنوان یک روش تضمینی و مؤثر برای درمان فیشر (شقاق مقعدی) شناخته می‌شود. این عمل معمولاً زمانی توصیه می‌شود که درمان‌های غیرجراحی مانند داروها یا تغییرات رژیم غذایی نتیجه ندهند. در این روش، جراح با برش کوچکی در عضله اسفنکتر داخلی، فشار را کاهش داده و به بهبود جریان خون و التیام زخم کمک می‌کند. با وجود دوره نقاهت کوتاه و مراقبت‌های پس از عمل، این جراحی می‌تواند درد مزمن و ناراحتی ناشی از شقاق را به طور کامل برطرف کند و کیفیت زندگی بیمار را بهبود بخشد.
