قلعه رودخان یا قلعه حسام نام قلعه‌ای تاریخی در ۲۰ کیلومتری جنوب غربی شهر فومن در استان گیلان است. برخی از کارشناسان، ساخت قلعه را در دوران ساسانیان دانسته‌اند. این قلعه با ۲٫۶ هکتار مساحت بر فراز ارتفاعات روستای رودخان قرار دارد. دیوار قلعه ۱۵۰۰ متر طول دارد و در آن ۶۵ برج و بارو قرار گرفته شده‌است. در دورهٔ سلجوقیان این قلعه تجدید بنا شده و از پایگاه‌های مبارزاتی اسماعیلیان بوده‌است. بر روی سردر ورودی آن درج شده‌است که این قلعه در سال ۹۱۸ تا ۹۲۱ هجری قمری برای سلطان حسام‌الدین امیردباج بن امیر علاء‌الدین اسحق تجدید بنا شده‌است. این کتیبه در موزهٔ گنجینهٔ رشت نگهداری می‌شود. این قلعه در ارتفاعی بین ۶۶۵ تا ۷۱۵ متر از سطح دریا واقع شده‌است و در کنار آن رودخانه‌ای با همین نام جاری است.
قلعه رودخان از دو بخش ارگ (محل زندگي حاكم و حرمسراي وي) و قورخانه(محل فعاليت هاي نظامي وزندگي سربازان) تشكيل شده است. ارگ در قسمت غربي اين بنا در دو طبقه واقع شده و جنس آن از آجر است.
قراول خانه ها در قسمت شرقي در دو طبقه با نورگيرها و روزنه هاي متعدد بر اطراف مسلط است. چشمه اي نيز ميان قلعه و گودترين محل آن وجود دارد. بخش شرقي قلعه شامل:دوازده ورودي، زندان، در اضطراري، حمام و آبريزگاه. بخش غربي دوازده ورودي دارد، چشمه، حوض آب انبار، سردخانه حمام، آبريزگاه شاه نشين و چند واحد مسكوني كه با برج و بارو محصور شده اند، ديگر بناهاي اين بخش را تشكيل مي دهند. ۴۰ برج ديده باني دور تا دور قلعه را احاطه كرده كه اتاق هاي هشت ضلعي آن با طاق هاي گنبدي پوشانده شده است. دور تا دور ديوارها و برج ها روزنه هايي شيب دار ديده مي شود كه براي ريختن مواد مذاب و تيراندازي تعبيه شده اند. لازم به ذكر است كه در طول تاريخ قلعه، هيچ گاه دشمن به آن نفوذ نكرده و نتوانسته است آن را فتح كند.
