خواص سنجد؛ آنچه باید درباره این میوه باستانی و خواص درمانی‌اش بدانیم!
سنجد، «میوه معجزه‌گر»، یک خوراکی غنی از مواد مغذی است که می‌تواند رژیم غذایی شما را متحول کند. سنجد که سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری است، تنها در یک وعده، انرژی کل روز شما را فراهم می‌کند. این میوه باستانی از قرن‌های گذشته تا به امروز، برای ارتقای سلامت و تندرستی انسان‌ها مورد استفاده قرار گرفته است. شاید جالب باشد بدانید، سنجد یکی از خویشاوندان نزدیک خانواده زیتون است و عده‌ای آن را جد زیتون می‌دانند.
اگر قصد خرید سنجد را دارید و با خواص منحصربه‌فرد این میوه فوق‌العاده مفید آشنا شوید و بیشتر بشناسیدش با ما همراه شوید.
معرفی درخت سنجد
یکی از دلایلی که هر کدام از ما سراغ خرید آجیل می‌رویم، خواص هر کدام از آجیل‌هاست. بیایید قبل از آشنایی با خواص سنجد اول بشناسیمش تا بدانیم از کجا آمده و چیست تا بتوانیم با ذهنی آگاه آن را انتخاب و مصرف کنیم.
سنجد که توت نقره‌ای هم نامیده میشود، علاوه‌بر کشورمان ایران، گیاه بومی مناطقی از جنوب روسیه و قزاقستان تا ترکیه، بخش‌هایی از پاکستان و همچنین هند هم هست. پای سنجد در اوایل دهه 1900 به آمریکا هم باز شد و به‌دلیل استفاده گسترده از آن به‌عنوان یک گونه زینتی، بسیاری از دشت‌های بزرگ و کوه‌های راکی با این گیاه پوشیده شد. باتوجه به قدمت و البته مناطق مختلفی که از این درخت مفید سود می‌برند، سنجد نام‌های جذاب دیگری هم دارد که عبارتند از:
·زیتون روسی
·توت نقره‌ای
·زیتون پاییزی
·زیتون بوهمی
·سنجد شرقی
·زیتون شیرین
نام علمی سنجد گیاه Elaeagnus است که از کلمات یونانی elaia به معنی «درخت زیتون» و agnos به معنی «عفیف» یا «پاک» گرفته‌شده است؛ لقبی که از برگ‌های باریکش به آن رسیده است.
درختان سنجد به‌راحتی در بسیاری از شرایط آب‌و‌هوایی و حتی خاک سخت هم کشت می‌شوند. این درختان برای زمین هم بسیار مفیدند. از سنجد برای پایش زیستی محیط از بعضی عناصر سمی استفاده میشود، همچنین به‌عنوان عامل یک کود زیستی در اراضی فرسوده کاربرد دارد.
سنجد میوۀ خوراکی کوچکی است که به‌دلیل بافت آردی و طعم شیرینش محبوبیت دارد. سرشار از ویتامین‌های A، E و C و مواد معدنی ضروری برای بدن است. قرن‌هاست که از سنجد، به‌دلیل خواص دارویی قوی آن، در درمان انواع بیماری‌ها استفاده میشود. شاید یکی از مهمترین کاربردهای این میوه دوست‌داشتنی، استفاده از آن برای مبارزه با پوکی استخوان باشد، پس خوردن سنجد را برای داشتن استخوانی سالم، فراموش نکنید.
همچنین از سنجد چه به‌صورت خام و چه به‌صورت پخته‌شده و یا پودر می‌توان استفاده کرد. در بعضی مناطق از سنجد خشک به‌عنوان چاشنی سوپ استفاده می‌کنند در مناطقی دیگر از این میوهْ ژله، شربت و مربا درست می‌کنند. البته اگر می‌خواهید از خوردن سنجد لذت ببرید، حتما سنجد کاملا رسیده بخرید چون اگر سنجد به‌طور کامل نرسیده باشد، خوردن آن دهان شما را گس و خشک می‌کند.
درنهایت باید بگوییم که از بخش‌های مختلف درخت سنجد در انواع فرم‌های دارویی، صنایع عطرسازی و همچنین در چوب‌کاری و تولید آلات موسیقی هم استفاده شده است. برخی دیگر از کاربردهای آن عبارتند از:
·سنجد را می‌توان به‌صورت خام یا خشک مصرف کرد.
·از این میوه اغلب در مربا، ژله، آب‌میوه و شربت استفاده میشود.
·می‌توان آن را به پودر تبدیل کرد تا به‌عنوان یک شیرین‌کننده طبیعی استفاده شود.
·از قرن‌ها پیش از برگ‌های گیاه سنجد در طب سنتی استفاده میشود.
·از سنجد می‌توان به‌عنوان یک داروی گیاهی برای بیماری‌های مختلف مانند تب و دردهای شکمی استفاده کرد.
·روغن سنجد را می‌توان بر روی پوست برای کاهش التهاب، مرطوب‌کردن و بهبود سلامت پوست استفاده کرد.
·از برگ‌های این گیاه به‌دلیل اثرات آرام‌بخش آن به‌عنوان چای استفاده میشود.
در ادامه با مهمترین خواص سنجد یا زیتون وحشی آشنا می‌شویم.
سنجد چه فوایدی دارد؟
در هر 100 گرم سنجد حدود 120 کالری و حدود 3 گرم فیبر وجود دارد، بنابراین مشکلات سوء‌هاضمه را برطرف می‌کند. علاوه‌بر مقدار زیادی ویتامین A، C و E، حاوی سدیم، فسفر، پتاسیم، است که از مواد معدنی ضروری برای بدن هستند. سنجد یکی از میوه های کمیاب حاوی پروتئین است.
1- تقویت سیستم ایمنی
سنجد دارای مقدار زیادی ویتامین C است که به تقویت ایمنی و مبارزه با بیماری‌ها کمک می‌کند. برای درمان سرماخوردگی و آنفولانزا مفید است. همچنین حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی است که به محافظت از سلول‌ها در برابر آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد کمک می‌کند.
2- افزایش رشد مو
سنجد حاوی اسیدهای چرب ضروری است که باعث رشد مو می‌شوند. رطوبت پوست سر را بازیابی می‌کند و فولیکول‌های مو را تقویت می‌کند و آنها را کمتر در معرض آسیب قرار می‌دهد.
3- برای کبد مفید است
آنتی‌اکسیدان‌های موجود در سنجد، به دفع سموم از بدن کمک می‌کنند و باعث عملکرد سالم کبد می‌شوند. همچنین، در سنجد فلاونوئید وجود دارد که از کبد در برابر آسیب محافظت می‌کند و از عملکرد صحیح این اندام حمایت می‌کند.
4- پیشگیری از سرطان کبد
به‌دلیل اثرات آنتی اکسیدانی، ضد‌التهابی و ضد‌جهش‌زایی سنجد، عصاره سنجد می‌تواند جلوی ابتلا به سرطان کبد را بگیرد.
5- برای پوست مفید است
روغن سنجد سرشار از ترکیبات ضد التهابی است که به آرامش و آبرسانی پوست کمک می‌کند. محتوای آنتی اکسیدانی بالای آن به محافظت از پوست در برابر آسیب‌های محیطی کمک می‌کند و علائم پیری را کاهش می‌دهد.
6- درمان سنگ کلیه
این میوه حاوی فلاونوئیدهایی است که پزشکان معتقدند دارای خواص ادرارآور هستند و به دفع سموم از بدن کمک می‌کنند. ازآنجایی‌که خوردن سنجد، به افزایش تولید ادرار کمک می‌کند درنتیجه موادی مثل اسید اوریک که باعث ایجاد سنگ کلیه میشود، از بدن دفع میشود.
7- درمان مشکلات گوارشی
سنجد منبعی غنی از فیبر غذایی است که به بهبود هضم و کاهش مشکلاتی مانند یبوست کمک می‌کند. همچنین حاوی ترکیباتی است که از سیستم گوارشی در برابر التهاب و تحریک محافظت می‌کند. این خاصیت می‌تواند به کاهش علائمی مانند نفخ، گرفتگی و درد شکم کمک کند.
8- کاهش سطح کلسترول
سنجد حاوی ترکیباتی است که باعث کاهش سطح کلسترول در بدن میشود. درواقع سنجد به افزایش کلسترول خوب (HDL) و کاهش کلسترول بد (LDL) کمک می‌کند. ویژگی‌ای که باعث کاهش خطر ابتلا به بیماری قلبی و سکته میشود.
9- کمک به کاهش وزن
این میوه کالری کمی دارد و سرشار از فیبر رژیمی است که آن را به یک غذای عالی برای افرادی که سعی در کاهش وزن دارند، تبدیل می‌کند. بنابراین، اگر قصد دارید لاغر بشوید، سنجد را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. خوردن سنجد کمک می‌کند تا شما برای مدت طولانی‌تری سیر بمانید و تسلیم وسوسه خوردن میان‌وعده‌های غذایی ناسالم نشوید.
10- تقویت استخوان‌ها
سنجد منبع خوبی از کلسیم و فسفر است که به قوی و سالم‌ماندن استخوان‌ها کمک می‌کند. همچنین حاوی منیزیم است که باعث کاهش خطر ابتلا به پوکی استخوان میشود. به‌خاطر بسپارید که خوردن این میوه باعث بهبود تراکم استخوان و کاهش خطر شکستگی میشود. بنابراین اگر برای دیدن پدر و مادرتان می‌روید، خرید سنجد می‌تواند یک هدیه صمیمی و قشنگی باشد.
11- کاهش التهاب بدن
سنجد سرشار از ترکیبات ضد التهابی است که به کاهش التهاب در بدن کمک می‌کند. این ترکیبات در برابر شرایط التهابی مختلف از جمله آرتریت و آسم مؤثر هستند.
12- کاهش استرس
سنجد فلاونوئیدهایی دارد که به کاهش استرس و اضطراب کمک می‌کنند. محققان می‌گویند خواص ضد اضطراب سنجد، به آرامش ذهن و بدن کمک می‌کند و با افزایش سطح سروتونین در مغز، باعث کاهش احساس افسردگی میشود.
فواید پودر سنجد
همان‌طور که گفتیم به‌علت خواص زیادی که سنجد دارد، بسیاری از حامیان زندگی سالم، آن را به‌صورت پودر هم در خانه خود نکهداری می‌کنند. مهمترین دلایل رواج استفاده از پودر سنجد عبارت است از:
·سیستم ایمنی بدن انسان را تقویت می‌کند
·خواص آنتی‌بیوتیکال دارد
·با افزایش سطح کلاژن، پوست را روشن می‌کند
·با کاهش چین‌و‌چروک، پوست را جوان می‌کند
·دردهای مفصلی را کاهش می‌دهد
·وقتی به شیر اضافه شود، آرتریت روماتوئید را درمان می‌کند
·جلوگیری از رشد سلول‌های سرطانی در انسان
البته به یاد داشته باشید که سنجد حاوی مقادیر کمی اسید اگزالیک است که در صورت مصرف زیاد می‌تواند باعث ناراحتی معده شود، بنابراین توصیه میشود از مصرف بیش از حد سنجد پرهیز کنید.
حرف آخر؛ آیا می‌توان سنجد را در باغچه پرورش داد؟
اگر به گل و گیاه علاقه دارید، شاید برایتان جالب باشد این درخت را در باغچه خانه‌تان هم داشته باشید. هسته سنجد را می‌توان کاشت و پرورش داد. فقط مطمئن شوید که بذرها را در مکانی آفتابی بکارید که خاک آن به خوبی زهکشی‌شده و مرطوب باشد. حدود دو تا سه هفته طول می‌کشد تا جوانه بزنند. وقتی‌که جوانه زدند، می‌توانید آنها را در یک گلدان بزرگتر یا باغچه بکارید. احتمالا تلاش شما بعد از حدود دو سال گل بدهد و اولین محصول خود را برداشت کنید.
